Hymn to Talisay

HIMNO Á TALISAY                                  
por José Rizal y Alonso                                 
(Original text in Spanish)                               

De Dapitan la playa arenosa                          

y las rocas del monte encumbrado                 
son tu trono, ¡oh asilo sagrado!                      
donde paso mi tierna niñez.                           

En tu valle que esmaltan las flores                 
y sombrea frutal arboleda,                             

nuestra mente formada se queda,                   

con el cuerpo nuestro el alma la vez.              

Somos niños, pues tarde nacimos,                 
mas el alma tenemos lozana,                          

y hombres fuertes serémos mañana                

que sabrán sus familias guardar.                    
Somos niños que nada intimida                     
ni las olas, ni el baguio, ni el trueno;              
pronto el brazo y el rostro sereno                   

en el trance sabrémos luchar.                         

Nuestros juegos la arena revuelven;               
recorremos los antros, las breñas;                   

nuestras casas están sobre peñas,                   
nuestras armas alcanzan doquier.                   
No hay tinieblas, no hay noches oscuras        

que temamos, ni fiera tormenta,                  
y si el mismo Luzbel se presenta,                   

muerto ó vivo cogido ha de ser.                     

Talisaynon nos llama la gente,                                   
alma grande en un cuerpo chiquito,               

que en Dapitan y en todo el distrito,             

no ha tenido Talisay su par.                           

Nuestro estanque no tiene rivales,                 

nuestro salto es abismo profundo,                 

y remando no hay banca en el mundo           

que un momento nos pueda pasar.                 

Los problemas de ciencias exactas,                

de la patria la historia estudiamos,                 
tres y cuatro lenguajes hablamos                    

acordando la fe y la razón.                             

Nuestros brazos manejan á un tiempo            

el cuchillo, la pluma, la azada,                       

la piqueta, el fusil y la espada,                       

compañero del fuerte varón.                          

¡Vive, vive, frondoso Talisay!                       

Nuestras voces te ensalcen á coro,                 
clara estrella, preciado tesoro,                        

de la infancia doctrina y solaz.                      

En las luchas que aguardan al hombre,          
á pesares y duelos sujeto,                               

tu memoria sera su amuleto,                           

y en la tumba tu nombre, su paz.                   

CORO:                                                           
¡Salve, Talisay!                                               

Firme y constante,                                          
siempre adelante                                            
tú marcharás.                                                  
¡Tú, victorioso,                                               

todo elemento,                                               

mar, tierra y viento,                                        
dominarás!                                                     

HYMN TO TALISAY                                            
An English translation                                                           
By Edwin D. Bael                                                     

From Dapitan’s beach and shore of sand                  

and the craggy rocks on mountain high                     
are your throne, O sacred sanctuary!                         

where I passed my tender childhood times.             
In your valley gilded with blooms grand,                  

and shade and fruiting trees growing nigh;               
our fully formed minds there do tarry,                      

with our own body and soul betimes.                        

We are children who, though born quite late,            

have souls with vigorous character;                           

strong men we shall be in the future                          

who’ll know how to guard their families.                  

Children who, none can intimidate:                           

not waves, nor hurricane, nor thunder;                      

with speedy arm and serene feature,                         
we can fight when in difficulties.                              

Our games stir up and scramble the sand,                 
caves and shrubs we scrutinize in time,                     

on big solid rocks our houses stand,                          
our arms reach anywhere, anytime.                            

There is no darkness, no pitchblack night,                 

nor fierce storm or typhoon that we dread;               
and should Satan himself come to sight,                   

he shall be captured alive or dead.                             

The people call us Talisaynon:                                   

great soul in less large constitution,                           
that in Dapitan and its region                                                
Talisay has no competition.                                        

Our pond or lake has no contender;                           

our dive is a very deep abyss;                                    

rowing, the world has no outrigger                            
that instantly can pass us with wiss.                          

We study exact science challenges                              

and the history of our country;                                  

we talk in three and four languages,                          

and make both faith and reason agree.                      
Our arms wield with skill and fine accord                 
the knife, the pen, the gardening hoe,                                   

the pickaxe, the rifle and the sword -                        

companion of the strong fellow.                                

Live, live, Talisay rich with verdure!                         

In chorus all our voices thee praise:                           

bright star, precious and valued treasure,                  

of childhood's true learning and solace.                    

In fights and struggles awaiting man,                        
subject to sorrow, grief and unease                           
your mem’ry shall be his talisman;                             
in the sepulcher, your name, his peace.                      

CHORUS:                                                                 

Hail, Talisay!                                                              

Firm and constant,                                                     
always forward                                                          
you shall prosper.                                                       
You, triumphant,                                                        

all element -                                                             
sea, land and air:                                                        

you shall master!                                                        

EDB Summary of “Hymn to Talisay” Main Ideas

1st para memories of beaches, high rocks, and valleys
2nd para strong and fearless youth who can fight when in trouble
3rd para playful and courageous explorers who can catch even Lucifer
4th para Talisaynons = great souls and great team players
5th para learned and skillful in arms, communications, farming
6th para Talisay: memory = charm for struggles; name = peace in death
Chorus inexorably advancing; victoriously dominating elements

HIMNO  SA TALISAY

Isinalin sa Filipino/Tagalo

ni Edwin D. Bael

Mula mabuhanging dalampasigan ng Dapitan
at sa matayog na bundok na may malalaking bato    

ang siyang trono ninyo, o sagrado santuario!

saan lumipas ang aking maagang kabataan.

Sa inyong libis na, ng mga bulaklak, ay pinalamutian

mga punong pang-prutas at pang-palilim gayon man,

ang maysangkap nang kaisipan namin ay nagpapa-iwan,

kasama ang aming katawan at kaluluwa, minsanan.

Mga bata kaming ang pagkasilang naantala man,

may kaluluwa’t isip na taglay kalusugan, kalakasan

at magiging mga taong malakas kami kinabukasan

na marunong magbantay sa kanilang mga angkan.

Mga bata na walang makapagpatakot anuman,
mga alon, bagyo at unos o matinding kulog man;

may mabibilis na bisig at mukhang mapayapa,
kung magkagipitan, marunong kaming lumaban.

Mga laro namin nagpapakalikot sa mga buhangin;

sinusuri’t sinisiyasat namin mga yungib at palumpong;
mga bahay namin sa malalaking bato’y nakatuntong,

makakaabot saanman at kailanman, mga bisig namin.

Walang kadiliman, walang gabi na sa itim sukdulan,

na aming kinatatakutan, o bagyong napakalakas,

at kung si Lucifer mismo ay lumitaw, lumabas,
siya’y mahuhuli maging buhay o patay man.

Talisaynon, ang tawag sa amin ng katauhan,

maharlikang kaluluwa sa katawang di-kalakhan,

na sa Dapitan at sa buong lawak ng distrito,

ang Talisay di nagkaroon ng kanyang kapareho.
Walang kapangagaw ang aming lawa,
ubod ng lalim ang aming sisid-talunan,
at sa pagsasagwan, ang daigdig walang bangka
na sa iglap ay sa amin makalampas, makadaan.

Mga problema ng mga tumpak na agham,
at kasaysayan ng bayan, aming ina-alam,

sinasalita namin tatlo at apat na mga wika,

pinagkakasundo pananalig at lohika.
Mga bisig namin sanay at bihasa sa paghawak
ng talim-balisong, pluma-panulat, asarol-asada,

piko-palakol, sandatang pumuputok, at ispada-tabak,
na ng lalaking matipuno’t malakas, ay siyang kasama.

Mabuhay, mabuhay, Talisay: madahon at luntian!

sa koro ng mga boses namin ikaw ay pinag-papurihan:

bituing maliwanag, kayamanang mahalaga,
tutoong kaalaman at kandungan sa pagkabata.

Sa mga paghahamok na sa tao’y nalalaan,

na sinasamahan ng kalungkutan at pagdurusa,

alaala mo ay magiging kanyang agimat at mutya,
at sa libingan, pangalan mo, kanyang kapayapaan.

KORO:

Maligtas ka, Talisay!

Matatag at walang tigil,

palaging pasulong

ikaw ay uunlad.

Ikaw, matagumpay,
lahat ng mga elemento
dagat, lupa at hangin,

iyong mapapasunod!

HIMNO SA TALISAY

Gihubad sa Binisaya/Cebuano

Ni Edwin D. Bael

Sa Dapitan kansang baybayon balasnon
ug sa dagkong bato sa bukid nga habog

maoy imong trono, o sagradong asilo!
hain mi-agi ang akong sayong pagkabata.
Sa imong walog nga sa mga bulak gipa-anyag,
ug mga bungahoy ug kahoy kalandong naghatag,

among napormang panghunahuna magpabilin,
kuyog ang among mga lawas or kalag, usahay.

Mga bata kaming bisan nalangan paghimugso
among mga espiritu lig-on ug mabaskugon;
ug ugma, mahimo ming mga lalaking kusgan,
nga kahibalo mopanalipod sa ilang mga banay.
Mga bata nga wala gyoy makapahadlok:
dili mga balod, dili unos, ug dili dalugdog;
may mga buktong abtik ug malinawong dagway,

kung magkalisod, kahibalo ming makig-away.

Among mga dula sa mga balas nagpaalintabo,

ginasuriksurik namo mga langob, mga kalibonan,
mga balay namo nanagtindog sa dagkong bato,

among bukton makaabot bisag asa, bisag kanus-a.

Walay kangitngit, walay gabi-ing dulom kaayo,
o bangis nga unos, nga among gikahadlukan;

ug kung si Lucifer mismo mopakita, mopatim-aw,
buhi o patay, masikop ug madakpan gyod siya.

Mga tawo nagtawag kanamong Talisaynon
dagkong diwa sa lawas nga di kaayo dagko,

didto sa Dapitan ug sa iyang tibuok nga distrito,

sa Talisay, way maka-tandi o maka-patas.
Way kaindig o karibal ang among lanaw,
among dayib ug sawom halawom nga bung-aw;
sa pagbugsay, ang kalibutan walay bangka nga

sa usa ka gutlo kanamo maka-abot, maka-una.

Mga problema sa saktong siyensiya ug

ang kaagi sa atong nasod, among ginatun-an;
tulo ug upat ka pinulongan among ginasulti,
gihimong magka-sabot ang pagtuo ug rason.

Mga bukton namo batid ug hanas mogunit

sa kutsilyo, igsusulat-bolpen, bunglay-sarol,
piko-atsa, bakal-pusil, espada-kampilan -
kauban sa lalaking lig-on ug kusgan.

Mabuhi, mabuhi, dahonung Talisay!
Sa kuro among tingog nagadayeg kanimo:

bituong masanagon, bahanding bililhon,

pagtudlong tinuod ug konsuwelo sa kabatan-on.
Sa mga pakigbisog nga sa tawo nagahulat,
nga dunay dalang kagul-anan ug kasub-anan,

imong handurawan mahimo niyang dagon,

sa lubnganan, imong ngalan, iyang kahusayan.

KORO:
Maluwas ka, Talisay!
Timgas ug makanunayon,

punayng padayon,

ikaw magmauswagon.

Ikaw, madaogon,
tanang elemento –

dagat, yuta ug hangin:
imong ma-domina!